7257 Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 2 Aralık 2020 tarihli ve 31322 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu,  3213 sayılı Maden Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun, 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanun ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda önemli değişiklikler getirmektedir.

Bu yazımızda Kanun’un 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’da (“YEK Kanunu”) etkilediği ve değiştirdiği hükümler incelenecektir.

1.      Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Biyokütle ve Jeotermal Kaynaklar Tanımında Değişiklik

Kanun ile YEK Kanunu’nun tanımlar maddesinde yapılan değişiklikle yenilenebilir enerji kaynakları (“YEK”) tanımı kapsamından “biyokütleden elde edilen gazlar (çöp gazı dahil)” çıkarılmış olup YEK “Hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, dalga, akıntı ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynakları” olarak tanımlanmıştır.

Ayrıca YEK Kanunu kapsamında biyokütle tanımı “ithal edilmemek kaydıyla; belediye atıklarının (çöp gazı dâhil) yanı sıra bitkisel yağ atıkları gıda ve yem değeri olmayan tarımsal atıkları, endüstriyel odun dışındaki orman ürünleri ile atık lastiklerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen kaynakları ve sanayi atık çamurları ile arıtma çamurları” ve jeotermal kaynak tanımı “yerkabuğundaki doğal ısı nedeniyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik ortalama sıcaklığın üzerinde olan, erimiş madde ve gaz içerebilen su, buhar ve gazlar ile kızgın kuru kayaların enerjisini taşıyan su, buhar ve gazlar” olarak değiştirilmiştir.

2.      YEK Destekleme Mekanizmasının Usul ve Esaslarında Değişiklikler

Kanun ile YEK Kanunu’nunu YEK destekleme mekanizmasının usul ve esaslarını düzenleyen 6. Maddesinde önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler kapsamında YEK Kanunu’na ekli I sayılı Cetvelde (“Cetvel”) yer alan fiyatların uygulanacağı YEK Destekleme Mekanizmasına tabi üretim lisansı sahiplerinin kapsamı genişletilmiştir. Bu cetvel eski düzenlemede YEK Kanunun yürürlüğe girdiği 18.5.2005 tarihinden 31.12.2015 tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek olan YEK Destekleme Mekanizmasına tabi üretim lisansı sahipleri için on yıl süre ile uygulanmakta iken Kanun ile bu süre 31.12.2020 tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek olan üretim lisansı sahipleri için on yıl süre ile uygulanacak şekilde uzatılmıştır.

Ayrıca, Cetvel’de yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim tesislerine uygulanacak fiyatlar da güncellenmiştir. 31/12/2020 tarihinden sonra işletmeye girecek olan YEK belgeli üretim tesisleri için ise YEK Kanunu’na göre uygulanacak fiyat ve süreler Cetveldeki fiyatları geçmemek üzere Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecektir.

YEK Kanunu’nda düzenlenmeyen aşağıdaki hususlara ilişkin usul ve esaslar ise Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecektir:

• Lisanssız üretim faaliyeti kapsamındaki tesisler için on yıllık sürenin bitiminden itibaren lisans süresi boyunca elektrik piyasasında oluşan saatlik piyasa takas fiyatının yüzde on beşinin YEK Destekleme Mekanizmasına katkı bedeli olarak ödenmesi koşuluyla lisanslı üretim faaliyetine geçilmesine ilişkin ve/veya lisanssız üretim faaliyeti kapsamında üretilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi için, elektrik piyasasında oluşan piyasa takas fiyatını geçmemek üzere uygulanacak fiyat ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar,
• 30/6/2021 tarihinden sonra işletmeye girecek olan elektrik üretim tesisleri için Türk lirası olarak uygulanacak YEK Destekleme Mekanizmasına ve fiyatların güncellenmesine ilişkin usul ve esaslar.

YEK Kanunu kapsamında işletmeye giren lisanslı elektrik üretim tesislerinden YEK Destekleme Mekanizmasına bir sonraki takvim yılında tabi olmak isteyenlerin YEK Belgesi almak ve Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu (“EPDK”) tarafından belirlenecek tarihe kadar EPDK’ya başvurmaları gerekmektedir.

YEK Destekleme Mekanizmasında öngörülen süreler; tesislerden işletmedekiler için işletmeye girdiği tarihten, henüz işletmeye girmemiş olanlar için işletmeye girecekleri tarihten itibaren başlayacak olup YEK Destekleme Mekanizmasına tabi olanlar, uygulamaya dâhil oldukları yıl içerisinde uygulamanın dışına çıkamayacaklardır.

Elektrik Piyasası İşletme Anonim Şirketi (“EPİAŞ”), her fatura dönemi için YEK toplam bedelini ilan edecek olup her bir tedarikçinin ödeme yükümlülüğü oranını belirleyecektir. Ödeme yükümlülüğü oranının belirlenmesi sırasında, YEK Kanunu kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilerek YEK Destekleme Mekanizmasına tabi olmaksızın serbest piyasada satışı yapılan elektrik enerjisi miktarı YEK Kanunu kapsamındaki hesaplamalara dâhil edilmeyecektir. Tüketicilere elektrik enerjisi sağlayan her bir tedarikçinin ödemekle yükümlü olduğu tutar belirlenerek ilgili tedarikçiye fatura edilecek olup yapılan tahsilat YEK Destekleme Mekanizmasına tabi tüzel kişilere payları oranında ödenecektir. Bu kapsamdaki EPİAŞ dâhil uygulamalara ilişkin usul ve esaslar ise EPDK tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecektir.

Ayrıca, önemle belirtmek gerekir ki, YEK Kanunu kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten tesislerin lisanslarına derç edilecek yıllık üretim miktarı, bu tesislerin kaynağına göre mevcut kurulu gücü ile üretebileceği yıllık azami üretim miktarı olarak kabul edilmiştir.

YEK Kanunu kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten ve YEK Usul ve Esaslarına tabi olmak istemeyen tüzel kişilerin ise lisansları kapsamında serbest piyasada satış yapma imkânı da bulunmaktadır.

3.      Lisanssız Elektrik Üretim Faaliyetlerine İlişkin Düzenlemeler

YEK Kanunu’nun 6/A maddesinde yapılan değişiklik ile “muafiyetli üretim” sistemi kaldırılmış olup lisanssız elektrik üretim faaliyetine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, kendi tüketim ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten lisanssız elektrik üretim faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişiler; ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektrik enerjisini dağıtım sistemine vermeleri halinde Cetveldeki fiyatlardan on yıl süre ile faydalanabilecektir. Bu kapsamda dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisinin görevli tedarik şirketi tarafından satın almaları gerekmektedir. İlgili şirketlerin bu madde kapsamında satın aldıkları elektrik enerjisi, ilgili görevli tedarik şirketi tarafından YEK Destekleme Mekanizması kapsamında üretilmiş ve sisteme verilmiş kabul edilecektir.

4.      Yerli Ürün Kullanımına İlişkin Düzenlemeler

YEK Kanunu’nun 6/B maddesinde yapılan değişiklik doğrultusunda lisans sahibi tüzel kişilerin YEK Kanunu kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı ve 30.06.2021 tarihinden önce işletmeye giren üretim tesislerinde kullanılan mekanik ve/veya elektro-mekanik aksamın yurt içinde imal edilmiş olması halinde; bu tesislerde üretilerek iletim veya dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisi için, I sayılı Cetvelde belirtilen fiyatlara, üretim tesisinin işletmeye giriş tarihinden itibaren beş yıl süreyle; YEK Kanunu’na ekli II sayılı Cetvelde belirtilen fiyatlar ilave edilecektir. Bu madde değişiklik öncesinde 30.06.2015 tarihinden önce işletmeye giren üretim tesislerini kapsamakta iken bu süre Kanun ile 30.06.2021 tarihine kadar uzatılmıştır.

30/6/2021 tarihinden sonra işletmeye girecek yerli aksam kullanan, YEK Belgeli üretim tesisleri ile tüketim tesisinin ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak kurulacak lisanssız üretim tesisleri için ise Türk lirası olarak uygulanacak yerli katkı fiyatları, bu fiyatların güncellenmesi, uygulanacak süre ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından belirlenerek ilan edilecektir. Yerli aksam kapsamının tanımı, standartları, sertifikasyonu ve denetimi ile ilgili usul ve esaslar ise Enerji Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecektir.

@Kesikli Hukuk Bürosu