14 Haziran 2025 tarihli Resmî Gazete ‘de (RG. 14.06.2025/32926) yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik değişiklikleri, yenilenebilir enerji yatırımlarına yönelik birtakım kolaylaştırıcı düzenlemeler içermektedir. Söz konusu düzenlemeler, yatırım süreçlerini teşvik edici nitelikte görülmekle birlikte, beraberinde getirebileceği bazı yükümlülükler ve belirsizlikler de yatırımcılar açısından dikkate alınmalıdır. Bu değerlendirme notu, yapılan değişikliklerin yenilenebilir enerji yatırımcıları nezdinde yaratabileceği muhtemel etkileri ve riskleri, ilgili mevzuat çerçevesinde özetlemeyi amaçlamaktadır.

1. Yatırımcılar Açısından Olumlu Gelişmeler

• Enerji üretim yatırımlarının açıkça ‘sanayi’ kapsamına alınmış olması, 12/g ve 79/2 maddelerine eklenen “enerji üretimi dâhil” ibaresiyle birlikte değerlendirildiğinde, yatırımcılara arsa tahsislerinde daha net bir idari yaklaşım sunulabileceği kanaatini uyandırmaktadır. Bu durum, yatırımcıların başvuru süreçlerinde hukuki güvenlikten yararlanmasını kolaylaştırabilir.
• 5346 sayılı YEK Kanunu ve 6745 sayılı Proje Bazlı Teşvik Kanunu’na yapılan atıflar sayesinde, sanayi yatırımları kapsamında değerlendirilecek projelere yönelik olarak kamu taşınmazı tahsisi, düşük bedelli irtifak hakkı sağlanması ve proje bazlı teşviklerden yararlanma gibi hakların güçlendirildiği düşünülmektedir.

• Yönetmelikte yer alan ve rayiç bedelin %1’i oranında sabit kullanım bedeli uygulanmasına ilişkin düzenleme, sabit oranlı sistem sayesinde yatırımcılara öngörülebilirlik sağlayabilir.
• İdarelerin takdir yetkilerinin sınırlandırılması ve sabit parametreler çerçevesinde hukuki çerçeve sunulması, yatırım karar alma süreçlerini daha öngörülebilir hâle getirebilir. Bu durumun, fizibilite raporlarındaki belirsizlikleri azaltabileceği ve yatırım sürecine olumlu yansıyabileceği düşünülmektedir.
• Olumlu Hükümlere İlişkin Mevzuat Maddeleri:\
  • Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik: Madde 12/g, Madde 79/2\
  • 5346 sayılı YEK Kanunu: Ek Madde 2, Madde 6/A\
  • 4706 sayılı Kanun: Ek Madde 5\
  • 6745 sayılı Kanun: Madde 80 ve devamı

2. Dikkat Edilmesi Gereken Hükümler

• Yatırımcıların Hazine taşınmazı üzerinde yaptığı üretimden elde ettikleri brüt gelir (ciro) üzerinden %1 oranında ‘hasılat payı ödeme’ yükümlülüğü getirilmiştir. Bu hükmün, sabit kullanım bedeline ek bir yük getirmesi nedeniyle özellikle YEKDEM dışı piyasaya satış yapan GES ve RES projelerin etkilenmesi söz konusu olabilecektir.
• Taşınmazların tahliyesine ilişkin olarak günlük ceza uygulaması getirilmiştir. Yönetmelik değişikliğiyle birlikte, sözleşme süresi dolduğu hâlde tahliye yapılmadığında, idare tarafından yapılacak bildirimden itibaren kullanım bedelinin %1’i oranında günlük ceza tahakkuk ettirilecektir. İtirazsız şekilde uygulanacağı belirtilen bu ceza, enerji tesislerinin sökümü ve tahliyesi gibi zaman ve kaynak gerektiren teknik işlemleri olan projeler için operasyonel riskler yaratabilir.

• Süresi biten irtifak hakkı veya kullanma izinlerinin yeni bedeller üzerinden devam etmesi gerektiğine ilişkin düzenleme, yenileme süreçlerini yeni maliyetlerle ilişkilendirebilir. Bu da yatırım projelerinin uzun vadeli fizibilitelerini olumsuz etkileyebilir. Yenileme dönemine dair hukuki çerçevenin daha netleştirilmesi yönündeki beklentiler yatırımcılar nezdinde gündeme gelebilir.
• Riskli Hükümlere İlişkin Mevzuat Maddeleri:\
  • Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik: Madde 79/2, Madde 80/4, Madde 80/5\
  • 4706 sayılı Kanun: Ek Madde 5\
  • 5346 sayılı YEK Kanunu: Ek Madde 2

Sonuç

Yönetmelik değişikliklerinin, yenilenebilir enerji yatırımlarının kamu taşınmazları üzerinde gerçekleştirilmesini kolaylaştırmaya yönelik olduğu, hukuki belirlilik sunduğu ve teşvik sistemlerine erişimi kolaylaştırdığı düşünülmektedir. Bununla birlikte, getirilen hasılat paylaşımı, ceza yükümlülükleri ve süre sonundaki mali koşullar yatırımcılar açısından dikkatle analiz edilmelidir.\ \ Yatırım kararları alınırken yalnızca bugünkü maliyetlerin değil, yatırım süreci sonunda oluşabilecek yeni şartların da fizibilite analizlerinde dikkate alınması önerilmektedir. Bu çerçevede, yatırımcıların hem hukuki güvenlikten yararlanabilmesi hem de olası riskleri daha sağlıklı yönetebilmesi adına bütüncül ve temkinli bir perspektif benimsemeleri yerinde olacaktır.

@Zeynep EMİROĞLU