09.02.2025 tarihli ve 32808 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”), mevcut Yönetmelikte pek çok önemli değişiklik getirmiştir. Yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe giren bu düzenleme, elektrik tesislerinin modern teknolojiye uygun şekilde tesis edilmesini sağlamak amacıyla çeşitli revizyonlar içermektedir. Özellikle proje onay süreçleri, yetkilendirme usulleri ve depolama tesislerine yönelik yeni düzenlemeler öne çıkmaktadır.

Aşağıdaki yazımızda Değişiklik Yönetmeliği ile getirilen başlıca yenilikler ve bunların etkileri madde madde ele alınmıştır.

Amaç

Yönetmeliğin amacının düzenlendiği m.1’de yapılan değişiklik ile elektrik tesislerinin modern teknolojiye uygun tesis edilebilmesi için gerekli olan düzenlemelere, tutanak onayı/teslimi yapacak kişilerin yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi de eklenmiştir.

Kapsam

Kapsamın düzenlendiği m.2/1’de Yönetmeliğin m.1 ile benzer şekilde, tutanak onayı/teslimi yapacak kişilerin yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesini kapsadığı belirtilmiştir. m.2/2’nin (d) bendinde yapılan değişiklik ile belirli teknik şartları yerine getirmek kaydıyla, elektrik tesislerinin bulunduğu alanda elektrik üretimine, depolanmasına, iletimine, dağıtımına ya da tüketimine doğrudan etkisi olmayan pek çok tesis Yönetmelik kapsamına alınmamıştır.

Tanımlar

Tanımlar ve kısaltmaların düzenlendiği m.4/1’in (l) bendinde Elektrik Kuvvetli Akım Tesislerinde Yüksek Gerilim Altında Çalışma İzin Belgesi (“EKAT Belgesi”) tanımı daha detaylı olarak yeniden yapılmıştır.

(m) bendinde ‘Elektrik tesisi’ tanımına, elektrik enerjisinin depolanması ile ilgili tesisler de eklenmiştir.

(çç) bendinde ‘Kurulu güç’ tanımına, elektrik depolama tesislerinde elektrik depolama ünitelerinin anlık olarak sisteme verebilecekleri MWe cinsinden azami güçlerin toplamı da eklenmiştir.

(hh) bendinde yapılan değişiklik ile  ‘Ön proje’, ön lisans alınan bir üretim tesisinin veya ön lisans alınan depolamalı elektrik üretim tesisinin ya da üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitelerinin  genel özelliklerini içeren projeyi ifade etmektedir.

 (tt) bendinde yapılan ‘Tesis’ tanımının elektrik enerjisi üretimi, depolanması, iletimi, dağıtımı ve tüketimi faaliyeti yürütülen veya yürütülmeye hazır tesis, şebeke veya teçhizatı ifade ettiği görülmektedir.

(bbb) bendinde ‘Ünite’ tanımı genişletilmiş ve elektrik depolama tesisleri için bağımsız olarak enerji depolayabilen ve depoladığı enerjiyi tekrar sisteme verebilen her bir depolama grubu da tanıma eklenmiştir.

(eee) bendinden (rrr) bendine kadar eklenen bentlerde, Ana kaynak; Birden çok kaynaklı elektrik üretim tesisi;  Birleşik elektrik üretim tesisi;  Birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisi;  Birlikte yakmalı elektrik üretim tesisi;  Depolamalı elektrik üretim tesisi; Destekleyici kaynaklı elektrik üretim tesisi;  Elektrik depolama kapasitesi; Elektrik depolama tesisi (EDT); Elektrik depolama ünitesi (EDÜ); Elektrik depolama ünitesi kurulu gücü; Müstakil elektrik depolama tesisi;  Üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi; Tüketim tesisine bütünleşik elektrik depolama tesisi; Yardımcı kaynak; Yüzer GES (YGES) tanımları yapılmıştır.

İlgili Standartlar ve Dokümanlar

İlgili mevzuat, standart ve belgelerin düzenlendiği m.5/3’te elektrik tesislerinde, hiçbir şekilde standart dışı malzeme ve ekipman kullanılamayacağı hükme bağlanmıştır.

Yetki Devri

Yetki devrinin düzenlendiği m.8/1’de Yönetmelik kapsamındaki elektrik tesislerinin proje onay ve onaylı projelerine göre yapılan tesislerin kabul işlemleri ve tutanak onay/teslim işlemleri yetkisinin Bakanlığa ait olduğu hükme bağlanmıştır. m.8/2’de değişikliğe gidilmiş, Bakanlığın yetkilendirmeyi belirtilen formata uygun şekilde ve internette yayımlayarak yapacağı ve gerekli görmesi halinde revize edeceği belirtilmiştir.

Usul ve Esaslar

Usul ve Esasların düzenlendiği m.9/1’de kamu kurumu/kuruluşu Proje Onay Birimlerinin, (“POB”) belirlenen şartlar altında, ilgili usul ve esasları belirleyerek yayımlayabileceği hükme bağlanmıştır.

Projelerin Hazırlanması

Projelerin hazırlanmasını düzenleyen m.10/1’de değişiklik yapılmış olup proje dosyalarının tesis tipine göre asgari olarak Elektrik Tesisleri Proje Kapsamı/Üretim Tesisi, Üretim Tesisine Bütünleşik Elektrik Depolama Ünitesi ve Depolamalı Elektrik Üretim Tesisi Ön Proje Kapsamını içereceği hükme bağlanmıştır.

Projelerin Sunulması

Projelerin sunulmasını düzenleyen m.11/1’de yapılan değişiklik ile ön lisanslı/lisanslı üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama üniteleri ve ön lisanslı/lisanslı depolamalı elektrik üretim tesisleri için projeler, istenen belgelerle birlikte ilgili POB’ lara sunulacaktır.  Yönetmelik m.11’e 2.fıkra eklenmiş olup proje sunumunda dikkat edilecek şartlar hükme bağlanmıştır.

Projelerin Onayı

Projelerin onayına ilişkin m.12/7’de değişiklik yapılmış olup, elektromekanik teçhizata dair akredite bir kuruluştan alınmış sertifika veya Standarda/Kritere Uygunluk Belgesini, POB’ a sunmak üzere temin etmesi gereken tesisler arasına, üretim tesisleri yanı sıra, üretim tesislerine bütünleşik elektrik depolama üniteleri ve depolamalı elektrik üretim tesisleri de eklenmiştir.

 Yönetmelik m.12/8’de yapılan değişiklik ile İnşaat Uygunluk Raporu alıp POB’a sunacak tesisler arasına üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama üniteleri ve depolamalı elektrik üretim tesisleri eklenmiştir.

Proje onay işlemlerinin fiziksel olarak gerçekleştirilmesinin yanı sıra elektronik imza mevzuatına uymak kaydıyla elektronik ortamda da yapılabileceğini hükme bağlayan 10.fıkra, m.12’ye eklenmiştir.

Ön Proje Onayı

Yönetmelik m.13’te yapılan değişiklik sonrası başlık değişmiş olup m.13/1’de ön lisansın alınmasını müteakip belirtilen koşullar sağlandığında, üretim tesisi ve/veya üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi ya da depolamalı elektrik üretim tesisi için ön proje onayı alınabileceği hükme bağlanmıştır. m.13/3’te yapılan değişiklik sonrasında, ön proje onayı sadece ön lisanslı/lisanslı üretim tesisleri, ön lisanslı/lisanslı üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama üniteleri ve ön lisanslı/lisanslı depolamalı elektrik üretim tesisleri için yapılacaktır.

Tesislerin Yapımına Başlanılması

Tesislerin yapımına başlanmasını düzenleyen m.14’te yapılan değişiklik ile bu Yönetmelik kapsamındaki lisanslı üretim tesislerinin, lisanslı üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitelerinin ve lisanslı depolamalı elektrik üretim tesislerinin inşaatına başlanabilmesi için listelenmiş olan iş ve işlemlerin tamamlanmış olması gerekmektedir.

Birden Çok Kaynaklı Elektrik Üretim Tesisleri

Yönetmeliğe eklenen m.15/A, hibrit ve çok kaynaklı üretim tesislerinin durumu hakkında hükümler içermekte olup, bu madde kapsamında Yönetmelik’te yer alan üretim tesislerine ilişkin hükümler, birden çok kaynaklı elektrik üretim tesisleri için de geçerli kabul edilmiştir.

Başlıca Yenilikler

Genel bir değerlendirme yapıldığında birçok maddede üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi ve depolamalı elektrik üretim tesisinin, üretim tesisi ile aynı kapsamda yer aldığını görmekteyiz.  Yapılan son değişiklikler, özellikle elektrik depolama ve hibrit enerji projelerine yönelik düzenlemeleri içermektedir.

Yönetmelikte hibrit ve depolamalı elektrik üretim santrallerine ilişkin tanımlar netleştirilmiştir. Bu kapsamda, üretim tesisine entegre elektrik depolama üniteleri ve bağımsız depolama tesisleri gibi kavramlar tanımlanmıştır.

Proje onay işlemlerinin elektronik ortamda yapılabilmesine olanak tanınmıştır.

Ön lisans alındıktan sonra, üretim tesisleri ve bunlara entegre depolama üniteleri için ön proje onayı alınabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, tesis inşaatına başlanabilmesi için lisans alınması, proje onayının tamamlanması ve diğer gerekli izinlerin alınması şartı getirilmiştir.

Birden fazla enerji kaynağını (birleşik yenilenebilir elektrik üretim tesisini, birleşik elektrik üretim tesisini, destekleyici kaynaklı elektrik üretim tesisini ve birlikte yakmalı elektrik üretim tesisini), kullanan elektrik üretim tesisleri için yeni düzenlemeler yapılmıştır. Bu tesislerin proje onay süreçleri ve ilgili prosedürler detaylandırılmıştır.

Ön lisans ve lisans başvurularında, kullanılan enerji kaynaklarından biri “ana kaynak” olarak belirlenirken, diğerleri “yardımcı kaynak” olarak tanımlanacaktır.

Genel Değerlendirme

Yapılan düzenlemelerin, yenilenebilir enerji kullanımını teşvik ederek enerji arz güvenliğini sağlaması ve elektrik piyasasının istikrarını arttırması beklenmektedir. Türkiye’nin enerji dönüşüm sürecinde depolama çözümlerinin kritik bir rol oynayacağı düşünülmekte olup, bu yönetmeliğin sürecin hızlandırılmasına katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.

@Zeynep EMİROĞLU