Kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kurum ve kuruluşların yapacakları ihalelere ilişkin usul ve esaslar 4734s. Kamu İhaleleri Kanununda (“Kanun”) düzenlenmektedir. Kamu ihaleleri kapsamında idareler tarafından alınan kararlara karşı başvurulabilecek kanun yolları da yine aynı Kanunda düzenlenmiş bulunmaktadır. Esasında, idarelerin kamu ihalelerine ilişkin olarak aldıkları kararların idari işlem olmaları sebebiyle, 4734s. Kanundaki özel düzenlemeler mevcut olmasaydı, bu işlemlere karşı doğrudan 2577s. İdari Yargılama Usulü Kanununun (“İYUK”) 2/a maddesinde belirtilen idari işlemin iptali davası açılabilirdi. Ancak Kanun, ihalelere ilişkin kararlara müteallik olarak, idari yargıda iptal davası açılmadan önce tüketilmesi gereken idari başvuru yolları olan şikayet ve itirazen şikayet müesseselerine yer vermiş bulunmaktadır. Bu husus, Kanunun 54 üncü maddesinde yer verilen “Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi gereken zorunlu idari başvuru yollarıdır” hükmüyle ifade olunmuştur.

A.    ŞİKAYET

Şikayet başvuruları, idari işlemi tesis edilen idareye hitaben yazılmış imzalı bir dilekçe ile yapılır. Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalelerin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması veya savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması sebebiyle pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde şikayet başvurusu, şikayet edilecek işlem veya eylemin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren beş içinde ve her halde sözleşmenin imzalanmasından önce yapılmalıdır. Yukarıda sözü geçen şekilde pazarlık usulüyle yapılan ihaleler dışında kalan ihaleler bakımından ise şikayet süresi on gündür. Sürenin başlangıcına ve şikayetin sözleşme imzalanmadan önce yapılmış olması gereğine dair yukarıda ifade edilenler burada da aynen geçerlidir.

Eğer şikayet başvurusu, ilanda yer alan hususlara yönelik olarak yapılacaksa şikayet süresi ilan tarihinden itibaren; ön yeterlilik veya ihale dokümanlarının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik olarak yapılacak ise dokümanların satın alındığı tarihten itibaren başlar. Aynı zamanda ilan, ön yeterlilik veya ihale dokümanlarına ilişkin şikayetler, her halde en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.

İhaleye süresi içinde şikayet başvurusunda bulunulması halinde, bu başvuru sözleşmenin imzalanmasını geciktirici etkiye sahiptir. Kanuna göre; İdareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içinde bir karar alınamaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz.

B.    İTİRAZEN ŞİKAYET

İdareye yapılan şikayet başvurusundan sonra idare, gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır ve bunu şikayetçi ile diğer aday veya istekliler veya istekli olabileceklere bildirir. Bu süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafında idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.

İtirazen şikayete ilişkin olarak genel prensip yukarıdaki paragrafta izah olunduğu gibi olmakla birlikte Kanun, ihalenin iptaline ilişkin kararlarla ilgili olarak ayrık bir düzenlemeye gitmiştir. Buna göre; ihalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlarda, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir. Bu hükmün mefhum-u muhalifinden çıkan sonuç, re’sen verilen ihalenin iptali kararlarının itirazen şikayete konu edilemeyeceğidir. Ancak belirtmek gerekir ki bu sonuç, sözü geçen kararlara ilişkin olarak şikayet başvurusunda bulunmaya engel teşkil etmemektedir. Zira şikayet başvurusu, zaten İYUK m.11 ile, tanınmış olan ihtiyari bir idari başvuru hakkı olarak, re’sen verilen ihalenin iptali kararlarına dair yukarıda belirtilen sonuçtan etkilenmeyecektir. Danıştay 13. Dairesi, 02.10.2013 tarihli, E 2012/2040 K. 2013/2457 sayılı kararında yukarıda ifade edildiği gibi hüküm kurmuştur. Kararın ana başlıkları aşağıdaki gibidir:

Belediye tarafından bir meslek yüksekokulunun tadilatı için açık ihale usulü ile ihale açılmıştır. Teklif verenlerin bir kısmının teklifleri değerlendirme dışı bırakılmış ve bunun üzerine teklifi değerlendirmeye alınan tek bir istekli kalmıştır. Bu verilen tek teklifin de yaklaşık maliyete çok yakın olması sebebiyle, ihale, rekabet koşullarının oluşmadığından bahisle ihale yetkilisinin kararı ile iptal edilmiştir. Bunun üzerine davacı, Manisa İdare Mahkemesi’nde ihalenin iptaline dair idari işlemin iptali için bir idari dava ikame etmiştir. Manisa İdare Mahkemesi, ihaleyi yapan idareye karşı şikayet başvurusunda bulunulmadan dava açıldığı gerekçesiyle, idari merci tecavüzü bulunduğu kanaatine varmış ve dosyanın ilgili idareye tevdiine karar vermiştir. Davacının bu kararı temyiz etmesi üzerine Danıştay 13. Dairesi, “(…) Bu durumda, davaya konu ihalenin iptali kararının şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınmayıp re’sen alındığı dikkate alındığında, anılan işleme karşı 4734 Sayılı Kanunun 56. maddesinde 5812 Sayılı Kanunun 23. maddesiyle yapılan değişiklik uyarınca şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunmaksızın, işlemin iptali istemiyle doğrudan dava açılması mümkün olduğundan, davada idari merci tecavüzü bulunduğu gerekçesiyle dava dilekçesi ve eklerinin 2577 Sayılı Kanunun 15/1-e maddesine göre davalı idareye tevdiine karar veren İdare Mahkemesi kararında usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.”

C.   SONUÇ

4734s.Kanuna tabi olarak yürütülen ihalelerde idare tarafından alınan kararlara karşı takip edilmesi gereken kanun yolu silesi; şikayet, itirazen şikayet ve idari yargıda açılacak iptal davası şeklindedir. Ancak buna istisna olarak, 4734s. Kanunun 56. maddesi uyarınca, idarenin re’sen vermiş olduğu ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan dava açmak da mümkündür. Bu husus, yukarıda özetlenen Danıştay kararıyla da teyit edilmiş bulunmaktadır.

Kamu ihaleleri ve özelleştirmelere ilişkin hizmetlerimizle ilgili olarak https://www.kesikli.com/tr/kamu-ihaleleri-ve-ozellestirmeler/ adresini ziyaret edebilirsiniz.

ÖNEMLİ UYARI VE SORUMSUZLUK KAYDI

Bu doküman, konuyla ilgili olarak yalnızca genel bilgi ve görüş içermekte olup, hukuki tavsiye veya profesyonel hukuk hizmeti yerine geçmez ve bu amaçla kullanılamaz. Her bir olayın vakıalarına ve kendine özgü şartlarına göre profesyonel hukuki tavsiye ve görüş almanız önemle ve şiddetle önerilir. Kesikli Hukuk Bürosu avukatları ve bu dokümanın yazarları burada yer alan bilgilerin doğruluğundan ve tamlığından kesinlikle sorumlu değildir. Bilginin, mevzuatın ve içtihatların hızla değişebilmesi nedeniyle bu dokümanın güncelliğine ilişkin herhangi bir taahhüt veya garanti verilemez. Bu dokümanda yer alanlara ilişkin olarak ticari bir karar vermemenizi, somut olayınızın özelliklerine göre hukuki danışmanlık hizmeti almanızı önemle tavsiye ederiz.